пераклад Міхала Клімава

СКАЛА

Акно паміж невядомымі небам і зямлёй. Што выходзіць на бясколерную скалу. Вяршыня ўнікае вока, куды б яно ні скіравалася. Падножжа таксама. Апраўленая дзвюма часткамі неба вечна белага. Ці ёсць у небе нейкі намёк на край зямлі? Далёкія высі? Ад марскіх птушак ні следу. Ці занадта бледныя каб разглядзець. І які тады доказ існавання твару? Ніякага дасяжнага воку, куды б яно ні скіравалася. Яно адступае і мітуслівая галава бярэ верх. У канцы спачатку вымалёўваецца цень выступу. Цярпенне ён будзе ажыўлены з дапамогай тленных астанкаў. Урэшце з’яўляецца цэлы чэрап. Адзін апошні з тых што праяўляюць гэтыя рэшткі. Усё яшчэ спрабуе апусціць сваё вянечнае шво назад у камень. Стары погляд што напалову праступае з арбіт. Часам скала знікае. Затым вока кідаецца ў беласць да краю за краем. Або прэч адтуль ад усяго гэтага.

АДНЫМ ВЕЧАРАМ

Яго знайшлі калі ён ляжаў на зямлі. Ніхто не сумаваў па ім. Ніхто не шукаў яго. Старая жанчына знайшла яго. Калі не ўдавацца ў дэталі. Гэта здарылася так даўно. Яна блукала ў пошуках дзікіх кветак. Толькі жоўтых. Не заўважаючы ні на што акрамя іх яна натрапіла на яго. Ён ляжаў тварам долу раскінуўшы рукі. На ім было паліто нягледзячы на пару года. Пад целам яно было зашпіленае на гузікі што спускаліся доўгім шэрагам да самага нізу. Гузікі ўсіх формаў і памераў. Яе прамыя спадніцы цягнуліся па зямлі. Здаецца ўсё сыходзіцца. На зямлі каля галавы коса ляжаў капялюш. Адразу на палях і на версе. Ён ляжаў непрыкметны у сваім зеленаватым паліто. Гледзячы здаля заўважылі б толькі белую галаву. Магла яна бачыць яго дзе-небудзь раней? На нагах дзе-небудзь раней? Не так хутка. Яна была ўся ў чорным. Акраек яе доўгай чорнай спадніцы валачыўся па траве. Дзень канчаўся. Калі б яна зараз сышла на ўсход яе цень пайшоў бы перад ёю. Доўгі чорны цень. Быў час ягнення. Але ягнят не было. Яна не бачыла ніводнага. Калі б нехта трэці ішоў у іх бок ён пабачыў бы толькі іх целы. Спачатку цела старой жанчыны што стаіць. Потым наблізіўшыся другое на зямлі. Здаецца ўсё сыходзіцца. Пустынныя палі. Старая жанчына ўся ў чорным нерухомая. Цела нерухомае на зямлі. Жоўты на канцы чорнай рукі. Белыя валасы ў траве. Усход затоплены ноччу. Не так хутка. Надвор’е. Неба ў хмарах увесь дзень да вечара. На захадзе-поўначы-захадзе на даляглядзе ўжо з’явілася нарэшце сонца. Дождж? Пару кропель калі заўгодна. Пару кропель зранку калі заўгодна. У цяперашнім каб завяршыць. Гэта здарылася так даўно. Зачыніўшыся дома на ўвесь дзень яна выходзіць з сонцам. Яна спяшаецца ў палі. Здзіўленая тым што вакол нікога няма яна ліхаманкава блукае ў пошуках дзікіх кветак. Ліхаманкава бачыць непазбежнасць ночы. Яна са здзіўленнем адзначае адсутнасць шматлікіх ягнят тут у гэтую пару года. Яна апранутая ў чорнае што прыняла аўдавеўшы маладой. Каб змяніць кветкі на магіле яна блукае ў пошуках кветак што ён любіў. Калі б не патрэба ў жоўтым на канцы чорнай рукі іх не было б зусім. Таму іх ледзьве некалькі. Трэці раз яна здзіўленая пасля таго як выйшла. Бо іх расце шмат тут у гэтую пару года. Яе стары сябра яе цень надакучвае ёй. Настолькі што яна паварочваецца тварам да сонца. Да любой кветкі на сваім шляху яна працягвае руку. Яна прагне каб захад скончыўся каб зноў вольна блукаць у доўгіх прыцемках. Да яе няшчасцяў далучаецца знаёмы шолах яе доўгай чорнай спадніцы ў траве. Яна рухаецца з напалову заплюшчанымі вачыма нібыта яе цягне ў яркае святло. Яна можа сказаць сабе што тое зашмат дзівацтваў для аднаго вечара ў сакавіку ці ў красавіку. Нікога навокал. Ніводнага ягняці. Так мала кветак. Дакучлівы цень і шолах. І ў давяршэнне ўсяго ўдар яе нагі аб цела. Выпадак. Ніхто не сумаваў па ім. Ніхто не шукаў яго. Чорны і зялёны з адзенняў цяпер кранаюцца. Каля белай галавы жоўты з некалькіх сарваных кветак. Стары твар пад сонцам. Tableau vivant калі заўгодна. У сваім родзе. Далей толькі цішыня. Пакуль яна не зрушыцца. Сонца нарэшце знікае і з ім усе цені. Тут усё ў ценях. Павольна згасаюць прыцемкі. Ноч без месяца ці зор. Усё гэта здаецца сыходзіцца. Але больш пра гэта ні слова.